Οι εκκλησιές της Πόλης…

Panayia Vlaherna

Η εξώπορτα της Παναγίας των Βλαχερνών

Balikli Manastir

Η επιγραφή στην πόρτα του Μπαλουκλί

Το πρώτο πράγμα που θα συναντήσεις στην Πόλη (αλλά και το πρώτο πράγμα το οποίο θα σε παροτρύνουν να δεις φίλοι και γνωστοί που την έχουν ήδη επισκεφτεί) είναι οι βυζαντινοί ναοί, πολλοί εκ των οποίων έχουν μετατραπεί σε τζαμιά. Κάποιοι, ένας μικρός αριθμός αυτών, παραμένουν ακόμη στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και λειτουργούν ως χριστιανικές εκκλησίες. Ταυτόχρονα, υπάρχουν και εκκλησίες των άλλων δογμάτων και Πατριαρχείων (βουλγαρικού, αρμενικού κλπ). Όταν θελήσεις, λοιπόν, να επισκεφτείς τις εκκλησίες αυτές, μοιραία θα πρέπει να γνωρίζεις και το όνομα με το οποίο είναι γνωστές στους τούρκους, καθώς, στους ξένους κυρίως χάρτες και οδηγούς, αναφέρονται συνήθως αυτές οι ονομασίες. Επίσης, καλόν είναι να ξέρεις αν ο κάθε ναός λειτουργεί ως χριστιανικός τόπος λατρείας ή ως τζαμί, κυρίως για ψυχολογικούς λόγους, για να ξέρεις δηλαδή τί θα αντιμετωπίσεις (πχ δεν θα ξεχάσω ποτέ το γεμάτο απορία βλέμμα της τουρκάλας αστυνομικού, που είχε υπηρεσία στην κεντρική είσοδο της Αγίας Σοφίας, όταν μας είδε, 10 νοματαίους, να εισερχόμαστε, στο χώρο-μουσείο πλέον, κάνοντας το σταυρό μας!).

Με τη βοήθεια, λοιπόν, του πολύ καλού βιβλίου-οδηγού της Ερσης Βατού: «Κωνσταντινούπολη και Μαρμαράς», εκδόσεις «INFOγνώμων», του δικτυακού τόπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου αλλά και εξ ιδίας πείρας, από όσους ναούς επισκέφτηκα ή εντόπισα στις βόλτες μου στις γειτονιές της Πόλης, επιχειρώ στην ανάρτησή μου αυτή μία, τρόπον τινά, «κωδικοποίηση» και πρακτική συγκέντρωση των σχετικών στοιχείων, για να τα έχεις πρόχειρα. Διευκρινίζω ότι, αν ο ναός έχει μετατραπεί σε τζαμί ή μουσείο, σημειώνω δίπλα το τουρκικό όνομα. Αν συνεχίζει να λειτουργεί ως χριστιανική εκκλησία, σημειώνω την περιφέρεια που βρίσκεται, την εκκλησιαστική δικαιοδοσία κλπ. Ταυτόχρονα, όπου βρήκα αξιόλογο υλικό, έβαλα και το σχετικό link.

Πληροφοριακά, αναφέρω ότι: (α) το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πλην της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινούπολης, έχει επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου στην Τουρκία: τη Μητρόπολη Χαλκηδόνος με έδρα τη Χαλκηδόνα (Καντίκιοϊ), τη Μητρόπολη Δέρκων με έδρα τα Θεραπειά, τη Μητρόπολη Ίμβρου και Τενέδου με έδρα την Παναγία της Ίμβρου και τη Μητρόπολη Πριγκηποννήσων με έδρα την Πρίγκηπο, και, (β) στην Αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως σήμερα ανήκουν 37 Κοινότητες, 46 Ενοριακοί ναοί (4 από τους οποίους κατέχονται παρανόμως από το λεγόμενο τουρκορθόδοξο πατριαρχείο), 5 Κοιμητηριακοί Ναοί, 10 Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές Μονές, 6 Προσκυνήματα, 8 Φιλόπτωχες Αδελφότητες, 6 Ιδρύματα (το Νοσοκομείο, το Γηροκομείο και το Ψυχιατρείο στο Βαλουκλή, το Ορφανοτροφείο Πριγκήπου, η Θερινή Στέγη Εργαζομένων Νεανίδων και η Παιδόπολις της Ι. Μονής Μεταμορφώσεως Χριστού Πρώτης) και 14 Σύνδεσμοι, μεταξύ των οποίων 3 μορφωτικοί, 2 αθλητικοί και 1 θεατρικός.

Χάρτης

Χάρτης της Βυζαντινής Πόλης, από την Wikipedia, όπου σημειώνονται οι θέσεις των ναών

Προσπάθησα επίσης να συγκεντρώσω και τις εκκλησίες της ευρύτερης περιοχής γύρω από την Πόλη, όπως επίσης και τους ναούς των άλλων δογμάτων. Πάσα διόρθωση ή συμπλήρωση, δεκτή. Καλή ανάγνωση!

Ευρύτερη περιοχή Πόλης & περίχωρα:

  • Αγία Σοφία ή Ι.Ν. της του Θεού Σοφίας = AyaSofyaMüzesi
  • Αγία Ειρήνη = AyaIriniMüzesi (πίσω από την Αγία Σοφία, μέσα στο χώρο του Τοπ Καπί, αριστερά της εισόδου, σήμερα χώρος εκθέσεων)
  • Θεοτόκος Χαλκοπρατείων = Acem Ağa Mescidi (σήμερα ερείπια, πίσω από το SultaneZeynepCamii)
  • Αγιοι Σέργιος και Βάκχος = KücükAyaSofya (Hüssein Aga) Camii
  • Θεοτόκος Κυριώτισσα ή Μονή Ακαταλήπτου Χριστού = KalenderhaneCamii
  • Αγιος Θεόδωρος Τήρων ή Αγιοι Θεόδωροι = Vefa KiliseCamii
  • Μονή Παντοκράτορος = Zeyrek Camii
  • Μονή Σωτήρος Παντεπόπτου = Eski Imaret για το Τέμενος του Πορθητή
  • Μονή Μυρελαίου = Bodrum ή Mesih Pasa Camii
  • Μονή Αγίου Ιωάννη Στουδίου = ImrahorCamii
  • Παμμακάριστος = Fethiye Camii
  • Μονή της Χώρας ή του Σωτήρος Χριστού = KariyeCamii
  • Αγιοι Απόστολοι του Φατίχ (ισοπεδωμένος σήμερα) = Fatih Camii
  • Μονή Θεοτόκου Παναχράντου ή του Λιβός = Fenari Isa Camii
  • Αγία Θεοδοσία εν τοις Δεξιοκράτους (Μονή του Χριστού του Ευεργέτου), ναός χτισμένος στην ακτή του Κεράτιου κόλπου, 500 μέτρα περίπου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και κοντά στην καστρόπορτα Aya Kapou = Gül Camii
  • Αγιος Ανδρέας o εν κρίσει= Koca Mustafa Paşa Camii
  • Αγιος Ιωάννης Πρόδρομος Χάλκης ή Παναγία Καμαριώτισσα (Kınalıada-σήμερα στον περίβολο του τουρκικού Ναυτικού Λυκείου)
  • Παναγία η Καφατιανή Γαλατά = στα χέρια των «τουρκορθοδόξων»
  • Αγιος Ιωάννης των Χίων (καταληφθείς υπό των «τουρκορθόδοξων»)
  • Αγιος Νικόλαος Ασβεστάδικων Γαλατά (καταστράφηκε από φωτιά το 2002-καταληφθείς υπό των «τουρκορθόδοξων»)
  • Σωτήρ Χριστός Γαλατά (κατεστραμμένος σήμερα-καταληφθείς υπό των «τουρκορθόδοξων»)
  • Μονή Περιβλέπτου = στα Ψωμαθειά, σήμερα SuluManastir ή Σουρπ Κεβόρκ (το 1643 δόθηκε στους Αρμένιους)
  • Aγιος Iωάννης ο Πρόδρομος εν τω Τρούλλω = Hırami Ahmet Paşa Mescidi
  • Αγία Θέκλα του Παλατίου των Βλαχερνών = Atik Mustafa Paşa Camii ή Hazreti Cabir Camii – κατ’άλλους, το τζαμί αυτό είναι ο ναός των Αγίων Πέτρου και Μάρκου
  • Παλιός ορθόδοξος ναός στο Φατίχ (συνοικία Salmatomruk, στο Kasap Sokak), άγνωστο προς τιμήν ποίου αγίου, αργότερα παραχωρήθηκε στους Καθολικούς και ονομάστηκε Αγιος Νικόλαος, σήμερα KefeliCamii (ονομασία που προήλθε από τους πρόσφυγες της πόλης Καφά-Θεοδοσία της Κριμαίας)
  • Αγιος Πολύευκτος = ναός του 527 μΧ, στην περιοχή Saraçhane, κοντά στο ναό των Αγίων Αποστόλων, κατεστραμμένος σήμερα
  • Παναγία του Πέραν ή Εισοδίων της Θεοτόκου Σταυροδρομίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Σταυροδρομίου: Panayia Rum Ortodoks Kilisesi, Emirnevruz Çıkmazı No. 26, Galatasaray)
  • Αγία Τριάδα Σταυροδρομίου-Ταξίμ (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Σταυροδρομίου: Aya Triada Rum Ortodoks Kilisesi, Meşelik Sok. No. 11/1, Taksim)
  • Αγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη Σταυροδρομίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Σταυροδρομίου: Aya Kostantin Rum Ortodoks Kilisesi, Kalyoncukulluk Cad. No. 176, Beyoğlu)
  • Θεία Μεταμόρφωσις Σωτήρος Κοιμητηρίου Σισλί (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Σταυροδρομίου: Metamorfosis Mezarlık Rum Ortodoks Kilisesi, Şişli)
  • Αγιος Ανδρέας Ρωσσικής Παροικίας (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Σταυροδρομίου: Aya Andrea Kilisesi, Mumhane Cadd. 103, Karaköy)
  • Αγιος Ιωάννης της Ρίλας Βουλγαρικής Παροικίας
  • Αγία Κυριακή Κοντοσκαλίου-Κούμκαπι (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Aya Kiryaki Rum Ortodoks Kilisesi, Kadırga Limanı Cad. No. 2.Ι, Kumkapı)
  • Παναγία η Ελπίς Κοντοσκαλίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Panayia Elpida Rum Ortodoks Kilisesi, Gevelanlı Sok. No. 10, Kumkapı)
  • Αγιος Μηνάς Υψωμαθείων και Μαρτύριο Αγίων Καρπού και Πάπυλου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Aya Mina Rum Ortodoks Kilisesi, Bestekar Sok. veya Hakkı Bey Sok. No. 1, Koca Mustafa Paşa)
  • Θεία Ανάληψη Υψωμαθείων-χτίστηκε στη θέση της Παναγίας Χρυσαληθινής (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Analipsis Rum Ortodoks Kilisesi, Akıncı Sok. No. 7, Koca Mustafa Paşa)
  • Αγιος Νικόλαος Υψωμαθείων (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Aya Nikola Rum Ortodoks Kilisesi, Muallim Fevzi Sok. No.3, Koca Mustafa Paşa)
  • Αγιος Γεώργιος Κυπαρισσάς (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: AyaYorgi Kiparisa Rum Ortodoks Kilisesi, Org. A. Nafız Gürman Cad. No. 247, Koca Mustafa Paşa)
  • Αγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη Καραμανίας (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Aya Kostantin Rum Ortodoks Kilisesi, İmrahor Ilyas Bey Cad No. 57-59, Yedikule)
  • Αγιος Νικόλαος Τόπκαπι (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Aya Nikola Rum Ortodoks Kilisesi, Karatay Sok. No. Ι, Topkapı)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου ή Γοργοεπήκοος Εξι Μαρμάρων (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Altı Mermer Panayia Rum Ortodoks Kilisesi, Hekimoğlu Ali Paşa Yapağı Sok. No. 1, Şehremini)
  • Θεοτόκος ή Γενέθλια της Θεοτόκου Πύλης Βελιγραδίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Υψωμαθείων: Belgrat Kapı Panayia Rum Ortodoks Kilisesi, Hacı Hamza Mektebi Sok. No. 63-65, Belgrat Kapı)
  • Μονή η λεγόμενη των Δαλματών = η αρχαιότερη μονή της Κωνσταντινούπολης, κτισμένη στην περιοχή των Αυρηλιανών, κοντά στην Μονή Περιβλέπτου (κατεστραμμένη ήδη από τον 8ο αιώνα)
  • Πατριαρχικός Ναός Αγίου Γεωργίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: RumOrtodoksPatrikhanesi, SadrazamAliPasaCad. No. 35, Fener)
  • Παναγία η Μουχλιώτισσα ή Παναγία των Μονγκόλων ή Μουγουλίων ή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μουχλίου, τουρκ. KanliKilise= «Ματωμένη Εκκλησία», ο μόνος ναός που δεν μετατράπηκε ποτέ σε τζαμί κι έμεινε πάντα στα χέρια των Ρωμιών (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi, Tevkii Cafer Mah., Fırketeci Sok. No. 5, Fener/Haliç)
  • Αγιος Νικόλαος Τζιβαλίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Cibali Aya Nikola Rum Ortodoks Kilisesi, Abdulezel Paşa Cad No. 255,Cibali)
  • Αγιος Γεώργιος Ποτηράς Αντιφωνητής Φαναρίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Aya Yorgi Potira Rum Ortodoks Kilisesi, Murat Molla Sok. No. 39, Fener/Haliç)
  • Αγιος Γεώργιος Πύλης Αδριανουπόλεως-Εδιρνέκαπου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Aya Yorgi Rum Ortodoks Kilisesi (Hıdır İlyas), Hoca Şakir Sok. No. 8, Edirnekapı)
  • Αγιος Δημήτριος Σαρμασικίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Aya Dimitri Sarmaşık Rum Ortodoks Kilisesi, Profesör Naci Sensağ Cad No. 93, Karagümrük)
  • Παμμέγιστοι Ταξιάρχες Μπαλατά (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Aya Strati Rum Ortodoks Kilisesi, Ayan Cad No. 25, Balat/ Haliç)
  • Κοίμηση Θεοτόκου Μπαλίνου ή Ξυλόπορτας (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Panayia Balino Rum Ortodoks Kilisesi, Mahkeme Altı Sok. No. 38, Ayvansaray/Haliç)
  • Αγιος Δημήτριος Ξυλόπορτας (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Aya Dimitri Rum Ortodoks Kilisesi, Kırk Ambar Sok. No. 12, Ayvansaray/Haliç)
  • Θεοτόκος Βλαχερνών ή Παναγία Βλαχέρνα και Ιερό Αγίασμα (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Aya Vlaherna Ayazması ve Panayia Rum Ortodoks Kilisesi, Bostan Sok. No. 47, Ayvansaray/Haliç)
  • Παναγία των Ουρανών Σαλματομβρουκίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Salmatobruk Panayia Rum Ortodoks Kilisesi, Nester Sok. No. 14, Salmatobruk/Edirnekapı)
  • Παναγία Χαντσεργιώτισσα Τεκφούρσαραϊ (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Tekfursaray Panayia Hançerli Rum Ortodoks Kilisesi, Ulubatlı Hasan Sok. No. 24, Edirnekapı)
  • Παναγία της Σούδας Εγρίκαπου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Panayia Suda Rum Ortodoks Kilisesi, Tandır Sok. No. 3, Eğrikapı)
  • Κοιμητηριακός Ναός Αγίου Κυριάκου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Aya Kiryakos Mezarlığı ve Rum Ortodoks Kilisesi, Savanlar Cad, Eğrikapı)
  • Ναός Αγίου Στεφάνου Βουλγαρικής Παροικίας (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου:BulgarKilisesi, MurselPasaCadd. No.85, Fener/Balat)
  • Αγίασμα Κοιμήσεως Θεοτόκου Βεφά-Σωφρακίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου: Ibadethane Sk., έναντι Μονής Παντοκράτορος-Zeyrek Camii, περιοχή Βεφά)
  • Παναγία η Παραμυθιώτισσα ή Παραμυθία ή Παρηγορήτισσα ή Θεραπεία του Βλάχ Σεράϊ (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου:κοντά στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, στο Φανάρι- χαλάσματα σήμερα)
  • Μετόχι Αγίου Γεωργίου Παναγίου Τάφου (Φαναρίου)
  • Μετόχι Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου Ιεράς Μονής Σινά (Φαναρίου)
  • Μονή των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού η λεγομένη και “Κοσμίδιον” = βρισκόταν σε λειτουργία μέχρι και τις παραμονές της Αλώσεως (σημερινή περιοχή Eyüp)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου Διπλοκιονίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Μeryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi, Köyiçi Sok. No. 44, Beşiktaş)
  • Γενέθλια της Θεοτόκου Παλαιού Μπάνιου Διπλοκιονίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Meryem Ana Cihannuma Rum Ortodoks Kilisesi, Çırağan Cad. No. 49, Beşiktaş)
  • Αγιος Φωκάς Μεσαχώρου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Aya Fokas Rum Ortodoks Kilisesi, Muallim Naci Cad.No. 76/1, Ortaköy)
  • Κοιμητηριακός Ναός Αγίου Γεωργίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Aya Yorgi Mezarlığı ve Rum Ortodoks Kilisesi, Ortaköy)
  • Αγιος Δημήτριος Ξηροκρήνης (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Kuruçeşme Aya Dimitri Rum Ortodoks Kilisesi, Kırbaş Sok. No. 52, Kuruçeşme)
  • Αγιος Ιωάννης Ξηροκρήνης (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Aya Yani Rum Ortodoks Kilisesi Kuruçeşme Cad. 14 Kuruçeşme)
  • Ι.Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μεγάλου Ρεύματος (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Taksiarhi Rum Ortodoks Kilisesi, Satış Meydanı No. 22, Arnavutköy)
  • Προφήτης Ηλίας Κοιμητηρίου Μεγάλου Ρεύματος (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Ρrofiti İliya Mezarlığı ve Rum Ortodoks Kilisesi, Korkadır Sok. No. 27, Arnavutköy)
  • Αγίασμα Προφήτη Ηλία Μεγάλου Ρεύματος = Büyük ayazma (Arnavutköy)
  • Αγίασμα Παρθενομάρτυρος Κυριακής Μεγάλου Ρεύματος = Küçük ayazma (Arnavutköy)
  • Αγιος Χαράλαμπος Μπεμπεκίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Aya Haralambos Rum Ortodoks Kilisesi, İnşirah Sok. No. 15A, Bebek)
  • Ευαγγελισμός της Θεοτόκου Βαφεοχωρίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Panayia Evangelistria Rum Ortodoks Kilisesi, Fırın Sok. No. 7, Boyacıköy)
  • Ι.Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Σωσθενίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Aya Strati (Taksiarhi) Rum Ortodoks Kilisesi, Çapari Sok. No. 18, İstinye)
  • Αγιος Νικόλαος Νεοχωρίου (Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Aya Nikola Rum Ortodoks Kilisesi, Hamit Vehbi Sok. No. 14, Yeniköy)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου Κουμαριωτίσσης Νεοχωρίου(Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: Panayia Rum Ortodoks Kilisesi, Koybaşı Cad. No. 108, Yeniköy)
  • Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή ή Παναγία Μπαλουκλιώτισα(Αρχιεπισκοπή Κων/λης, Περιφέρεια Βοσπόρου: BalikliRumKilisesi, SilivriKapiYoluNo.3, Zeytinburnu)
  • Προσκύνημα Αγίων 40 Μαρτύρων Διπλοκιονίου
  • Αγίασμα Αγίου Θεράποντος
  • Αγίασμα Αγίου Ονουφρίου
  • Προσκύνημα Αγίας Τριάδας Κοζλού
  • Προσκήνυμα Αγίας Παρασκευής Καζλήτσεσμε (έξω των τειχών)
  • Μετόχι Αγίου Γεωργίου (Νεοχωρίου)
  • Αγιος Γεώργιος Φαναρακίου (δεν υπάρχει πλέον-περιοχή Rumeli Feneri)
  • Παναγία Παντάνασσα Μαυρομωλίτισσα Φαναρακίου (δεν υπάρχει πλέον-περιοχή Rumeli Feneri)
  • Μητροπολιτικός Ναός Αγίας Ευφημίας (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Yasa Cad. No. 27, Kadıköy – αρχαίος ναός της Αγίας Βάσσης)
  • Αγία Τριάδα (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Bahariye Cad. Hacı Şükrü Sok. No l7, Kadıköy)
  • Αγιος Ιωάννης (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: İskele Sok. No. 30, Kalamış)
  • Κοιμητηριακός Ναός Αγίου Ιγνατίου Θεοφόρου (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Hasan Paşa Uzun Çayır Taş, Ocak Sok. No. 2)
  • Αγιος Γεώργιος Γέλντεγιρμεν (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Karakol Han Cad. No. 60, Yeldeğirmen)
  • Προφήτης Ηλίας Χρυσουπόλεως (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Hacı Murat Sok. No. 10, Yenimahalle)
  • Αγιος Παντελεήμων Κουζκουντζουκίου (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Tuyan Sok. No. 28, Kuzguncuk)
  • Αγιος Γεώργιος Κουζκουντζουκίου (Μητρόπολη Χαλκηδόνος)
  • Αγιος Γεώργιος Τσεγκέλκιοϊ (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Tanrı Verdi Sok. No. 28., Çengelköy)
  • Θεία Μεταμόρφωση Κανδυλλί (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Bahçe Sok. No 6, Kandilli)
  • Αγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Çağatay Sok. No. 9, Paşabahce)
  • Αγία Παρασκευή Μπεϊκόζ (Μητρόπολη Χαλκηδόνος)
  • Αγίασμα Αγίας Αικατερίνης (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: ModaVapur İskelesi, Koço Gazinosu)
  • Αγίασμα Αγίου Ιωάννη Κουζκουντζουκίου
  • Αγίασμα Αγίου Παντελεήμονος Κουζκουντζουκίου (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Icadiye Cad. No. 82, Kuzguncuk)
  • Αγίασμα Αγίου Παντελεήμονος Τσεγκιέλκιοϊ (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Akşambalı Sok., Çengelköy)
  • Αγίασμα Παναγίας Γκιόκσουγιου(Μητρόπολη Χαλκηδόνος: Bent Yolu No. 6, Anadolu Hisarı)
  • Αγίασμα Αγίας Παρασκευής Πασάμπαχτσε (Μητρόπολη Χαλκηδόνος: PasabahceCad.)
  • Αγία Παρασκευή Θεραπείων (Μητρόπολη Δέρκων:Yeniköy Cad. 64-68, Tarabya)
  • Αγία Παρασκευή Βαθυρρύακος (Μητρόπολη Δέρκων:Danışment Sok. No. 5, Büyükdere)
  • Αγιος Ιωάννης ή Γενέθλιον του Προδρόμου Γενή Μαχαλλέ (Μητρόπολη Δέρκων: İbni Sina Sok. No. 6, Yeni-Mahalle, Sarıyer)
  • Αγιος Γεώργιος Μακροχωρίου (Μητρόπολη Δέρκων: Ebuziyya Cad. 15, Bakırköy)
  • Αγιος Στέφανος Γιεσίλκιοϊ (Μητρόπολη Δέρκων: Mirasyedi Sok. No 9, Yeşilköy)
  • Αγίασμα Αγίας Φωτεινής (Μητρόπολη Δέρκων: Yeşilköy)
  • Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Δημητρίου Πριγκήπου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: Alaçam Sok. No. 15, Büyükada)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου Πριγκήπου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: Kıvılcım No. 3, Büyükada)
  • Κοιμητηριακός Ναός Προφήτου Ηλία Πριγκήπου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: Karacebey Mevkii, Büyükada)
  • Μονή Μεταμορφώσεως του Χριστού Σωτήρος Πριγκήπου (Hristos Manastırı, Büyükada Maden Mevki İsaTepesi, Büyükada)
  • Μονή Αγίου Νικολάου Πριγκήπου (Aya Nikola Manastırı, Büyükada Selvili Batmış Manastırι)
  • Μονή Αγίου Γεωργίου Κουδουνά Πριγκήπου (Aya Yorgi Kuduna Manastırı, Büyükada Yücetepe Mevki)
  • Αγιος Νικόλαος Χάλκης (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: Üzküzar Cad. No. l0, Heybeliada)
  • Κοιμητηριακός Ναός Αγίας Βαρβάρας Χάλκης (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: Mezarlık Sok. No. 7/9, Heybeliada)
  • Μονή Αγίας Τριάδος Χάλκης (Aya Triada Manastırı, Heybeliada Ümit Tepesi , Heybeliada)
  • Μονή Αγίου Σπυρίδωνος Χάλκης (Aya Spiridon Manastırı, Heybeliada Arsenios Nami Diğeri Terki Dünya)
  • Μονή Μεταμορφώσεως του Χριστού Χάλκης (Hristos Manastırı, Bahriye Mevki ΙsaTepesi Heybeliada)
  • Μετόχι Αγίου Γεωργίου Χάλκης Παναγίου Τάφου (Kınalıada)
  • Αγιος Ιωάννης Πρόδρομος Αντιγόνης (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: Takım Ağa Sok. No. 19, Burgazada)
  • Προφήτης Ηλίας Κοιμητηρίου Αντιγόνης (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: İsa Tepe, Burgazada)
  • Μονή Μεταμορφώσεως του Χριστού Αντιγόνης (Hristos Manastırı, Tepe Mevki, Burgazada)
  • Μονή Αγίου Γεωργίου Καρύπη Αντιγόνης (Aya Yorgi Karipi Manastırı, Gönüllü Cad., Burgazada
  • Μονή Θεοκορυφώτου Αντιγόνης (Burgazada-σήμερα ερείπια)
  • Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου Νήσου Πρώτης (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων: Panayia Rum Ortodoks Kilisesi, Kınalıada)
  • Γυναικεία Μονή Μεταμορφώσεως του Χριστού Πρώτης (Hristos Manastırı, Tepe Mah., Kınalıada)
  • ΜητροπολιτικόςΝαόςΚοιμήσεωςτηςΘεοτόκου(ΜητρόποληΠριγκηποννήσων, ΠαναγίαΙμβρου: Çınarlı – Merkez, Gökçeada-Çanakkale)
  • ΠαμμέγιστοιΤαξıάρχεςΦραντζή (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • ΠαναγίαΤαξειδιανή (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • Αγίασμα των Αγίων Αναργύρων και περί τα 60 παρεκκλήσια (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσιο Υπεραγίας ΘεοτόκουΚόκκινα (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσιο Αγίου Ιωάννη (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσιο Αγίου Ευστρατίου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσιο Αγίου Γεωργίου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσιο Αγίας Μαρίνας (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Παναγία Ιμβρου)
  • Αγιος Μεγαλομάρτυς Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Αγιοι Θεόδωροι Ιμβρου: Zeytinliköy, Gökçeada-Çanakkale)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Αγιοι Θεόδωροι Ιμβρου)
  • Αγιος Δημήτριος (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Αγιοι Θεόδωροι Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσιο Αγίου Χαραλάμπους (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Αγιοι Θεόδωροι Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσια (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Αγιοι Θεόδωροι Ιμβρου): Αγίου Γεωργίου (Πούλ), Αγίου Γεωργίου (Φταράδο), Παναγίας Αρασιανής, Ταξıαρχών (Νερίματα), Αγίας Θέκλας (Βραχάκια), Αγίου Ιωάννου του Βλαστολόγου (Καστρί)
  • Αγία Μαρίνα (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Σχοινούδι Ιμβρου: Dereköy, Gökçeada-Çanakkale)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Σχοινούδι Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσια (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Σχοινούδι Ιμβρου): Προφήτη Ηλία (Χάλακα), Αγίου Αθανασίου (Μπουρνιά), Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, Αγίου Ευθυμίου, Αγίου Γεωργίου, Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, Αγίας Αικατερίνης, Αγίας Τριάδας
  • Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Αγρίδια Ιμβρου: Tepeköy, Gökçeada-Çanakkale)
  • Παρεκκλήσια (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Αγρίδια Ιμβρου): Αγίου Γεωργίου (Απαλίρι), Παμμεγίστων Ταξιαρχών (Βαλανέρι), Αγίας Τριάδος (Χαγιάδο), Μεταμορφώσεως (Σιώματα), Αγίου Εὐστρατίου (Ταγάρι), Αγίου Νικολάου (Μάρμαρο), Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Καστρικάδο), Αγίου Δημητρίου (Αλκιβρόχια), Αγίου Νικολάου (Μουρτάρι), Αγίου Βασιλείου (Αλιπάρες), Αγίου Φανουρίου (Μαυριάδες), Αγίου Δημητρίου (Βίγλη), Παναγίας της Μπαλωμένης (Μισάδι), Αγίου Παντελεήμονος (Πατινάδο)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Γλυκύ Ιμβρου: Eskibademli, Gökçeada-Çanakkale)
  • Παρεκκλήσια (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Γλυκύ Ιμβρου): Αγίου Ευστρατίου (Βρυσάρα), Αγίου Γεωργίου (Φκάδα), Αγίου Ανδρέα (Βοσκό), Αγίου Αθανασίου, Παναγίας της Ελεούσας, Αγίου Βασιλείου, Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας (Πλάκα), Αγίου Γεωργίου (Πετρογούρνι), Παναγίας της Μεϊντανιότισσας
  • Αγία Βαρβάρα (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Ευλάμπιο Ιμβρου: Yenimahalle Aya Vervara Kilisesi, Gökçeada-Çanakkale)
  • Παρεκκλήσια (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Ευλάμπιο Ιμβρου): Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Αγίου Γεωργίου, Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Λαζαράδα), Αγίου Ταξιάρχη (Παλαβάδο), Αγίας Βαρβάρας (Λημνί), Αγίου Ιωάννη (Καλάμια), Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Κλίβανος), Αγίου Γεωργίου (Πλακιά), Αγίου Θεοδώρου (Σάμακας), Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Ντάμια)
  • Αγία Μαρίνα (ερειπωμένος,Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Κάστρο Ιμβρου)
  • Αγιος Νικόλαος (ερειπωμένος,Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Κάστρο Ιμβρου)
  • Παρεκκλήσια (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Κάστρο Ιμβρου): Αγίου Σπυρίδωνα, Παναγίας της Καρδαμηνιώτισσας, Αγίου Ιωάννη τοῦ Θεολόγου, Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (Μερσηνιώτης)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου Τενέδου (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Τένεδος:Bozcaada, Çanakkale)
  • Αγίασμα Αγίας Παρασκευής (Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, Τένεδος:Bozcaada, Çanakkale)
  • Μονή Αγίου Γεωργίου Μαγγάνων (μέσα στο σημερινό χώρο του Πάρκου Gülhane, στη «στροφή» του Σαράϊμπουρνού, κοντά στο σημερινό Σίρκετζι, καταστράφηκε μετά την Αλωση)
  • Μονή Κωνσταντίνου
  • Μονή των Γαστρίων (εκεί κλείστηκε η αυτοκράτειρα Θεοδώρα του 9ου αιώνα, αλλά δεν έχω εντοπίσει τη θέση της)
  • Αγιος Νικόλαος Πύλης Αγίου Ρωμανού
  • Μονή Χριστού Φιλανθρώπου
  • Ναός Αγίας Ευφημίας (κατεστραμμένος σήμερα, ΝΔ του Ιππόδρομου)
  • Νέα Εκκλησία (κοντά στο συγκρότημα του Μεγάλου Παλατιού, εγκαινιάστηκε περί το 880 μΧ και καταστράφηκε περί το 1490 μΧ, από τις πλέον φημισμένες εκκλησίες της Πόλης που εξαφανίστηκαν χωρίς να αφήσουν ίχνη)

Ναοί άλλων δογμάτων:

  • Πατριαρχείο Αρμενίων (Κοντοσκάλι/Kumkapi)
  • Αρμενική Εκκλησία SurpHarutyan (Κοντοσκάλι/Kumkapi)
  • Αρμενική Ορθόδοξη Εκκλησία των Αγίων Αρχαγγέλων στο Μπαλάτ
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός Αγίας Μαρίας των Δραπερών-Santa Maria Draperis (Πέρα)
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας (Πέραν)
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός Αγίων Πέτρου και Παύλου στο Γαλατά (SenPierKilisesi)
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός Αγίου Πνεύματος στο Χαρμπιγιέ
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός Αγίου Λουδοβίκου των Γάλλων
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός της Αναλήψεως στο Καντίκιοϊ
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός Αγίου Στεφάνου στο Γιεσίλκιοϊ
  • (Ρωμαιοκαθολικός) Ναός στο Μπακίρκιοϊ
  • Αρμενικός ορθόδοξος Ναός του Surp Krior Lusarovich στο Καράκιοϊ
  • Συριακός Ναός της Αγίας Μαρίας στο Ταρλάμπασι
  • Αγγλικανική Εκκλησία στο Γαλατάσαράϊ
  • Δομηνικανοί μοναχοί του St. Paul Γαλατά = σήμερα Arap Camii

Σου συστήνω να επισκεφτείς και την «Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού», όπου αναφέρονται τα εξής για τις εκκλησίες της Πόλης:

«Στο περιτειχισμένο τμήμα όλες οι βυζαντινές εκκλησίες μετατράπηκαν σε τζαμιά ή καταστράφηκαν εκτός της Παναγίας Μουχλιώτισσας ή Μουγουλίων δίπλα στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, στο Φανάρι. Η μόνη γειτονιά που βρίσκεται στα ενδότερα από την ακτή είναι τα Έξι Μάρμαρα(Αλτί Μερμέρ) με την εκκλησία την Παναγία Γοργοεπήκοο, η οποία καταγράφεται από τον 16ο αιώνα· … Κατά μήκος των χερσαίων τειχών ξεκινώντας από την Πύλη του Βελιγραδίου, που λεγόταν κατά τη Βυζαντινή εποχή «η του Ρηγίου ή Ξυλόκερκος», βρισκόταν η Θεοτόκος Βελιγραδίου, που πήρε το όνομά της από τους Σέρβους χωρικούς, απογόνους αιχμαλώτων, καλλιεργητές χωραφιών στην περιοχή, οι οποίοι έχτισαν το ομώνυμο χωριό εκεί όπου ήταν τα υδραγωγεία, τα Μπέντια στους λόφους του Βοσπόρου. Στις Πύλες: (α) Αγίου Ρωμανού (Τόπκαπι) βρίσκεται ο Άγιος Νικόλαος, (β) Αδριανουπόλεως (Εντιρνέκαπι) ο Άγιος Δημήτριος Σαρμασικίου, ο Άγιος Γεώργιος και η Παναγία των Ουρανών Σαλματοβρουκίου και (γ) Εγρίκαπι, η Παναγία της Σούδας, η Παναγιά η Χαντζεριώτισσα του Τεκφούρσαραϊ. Εκτός από τις 11 εκκλησίες της Περιφέρειας Υψωμαθείων, σημαντική συγκέντρωση ορθόδοξων ναών συναντούμε στην έδρα της αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, που είναι η περιφέρεια Φαναρίου, όπου υπάρχουν 15 εκκλησίες με προεξάρχοντα τον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου. Εκτός της Μουχλιώτισσας σε αυτή τη γειτονιά υπάρχουν ο Άγιος Νικόλαος του Τζιβαλίου, ο Άγιος Γεώργιος Ποτηρά ή Αντιφωνητού, το αγίασμα της Παναγίας των Βλαχερνών και η βουλγαρική εκκλησία του Αγίου Στεφάνου επί της παραλιακής λεωφόρου».

Για τις ορθόδοξες εκκλησίες της Πόλης μετά την Αλωση, βλ. και εδώ. Επίσης:

* Στο έργο του Μ.Γεδεών: «Εκκλησίαι των ορθοδόξων εν Κωνσταντινουπόλει. Ιστορικαί ειδήσεις περί τε των ιερών ναών και περί των παρ’ αυτής σχολείων», Πατριαρχικοί Πίνακες (Αθήνα 1996).

* και στο αφιέρωμα του «Γεωτρόπιου», εδώ.

Τέλος, πολλές πληροφορίες για τις τοποθεσίες των ναών και των αγιασμάτων, όπως και φωτογραφίες αυτών, μπορείς να βρεις στα ημερολόγια ετών 2005-2010 του σκηνοθέτη Γ.  Μουτεβελλή, βλ. εδώ.

Αγιος Νικόλαος Γαλατά (καταληφθείς από τους τουρκορθόδοξους - φωτό: Λεων. Μικρόπουλος)...

Παναγία Γαλατά (καταληφθείς από τους τουρκορθόδοξους - φωτό: Λεων. Μικρόπουλος)...

~ από Ταξιδιώτης στο 2 Ιουνίου, 2008.

12 Σχόλια to “Οι εκκλησιές της Πόλης…”

  1. Τι θα απογίνουν οι εκκλησίες που πήρε ο Παπά – Ευθύμ: άρθρο του Εβρέν Δεδέ στην «Α» Κωνσταντινούπολης.

    Θυμάστε που είχα πει στο τελευταίο μου άρθρο ότι σε αρκετές ακαδημαϊκές μελέτες αναφέρεται πως ο Βενιζέλος είχε θέσει ένα αίτημα σχετικά με τον παπα-Ευθύμη στην Τουρκική κυβέρνηση και ως αντάλλαγμα την απομάκρυνση των ανεπιθύμητων Τούρκων (150) από την Δυτική Θράκη;
    Όταν το TESEV (Ίδρυμα Οικονομικών και Κοινωνικών Σπουδών Τουρκίας) δημοσίευσε μια έκθεση σχετικά με τα προβλήματα και τις προτάσεις για τις ακίνητες περιουσίες και βακούφια των μη Μουσουλμανικών κοινοτήτων, σκέφτηκα πως τότε ήταν η κατάλληλη στιγμή και ίσως δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερη ευκαιρία, από το να εξετάσω την περίπτωση ενός ατόμου όπως ο παπά-Ευθύμης, ο οποίος έγινε «συνέταιρος!» στην ακίνητη περιουσία της Ρωμαίϊκης Κοινότητας.
    Δεν θέλω να γεμίσω την στήλη μου γράφοντας από την αρχή μέχρι το τέλος την ιστορία της ζωής του παπά – Ευθύμ. Όσοι επιθυμούν να μάθουν περισσότερα τους παραπέμπω στους ακαδημαϊκούς που έχουν μελετήσει το θέμα. Εγώ θα αναφερθώ περιληπτικά στις εξής ενότητες: α) την διαπραγμάτευση για ανταλλαγή του παπά-Ευθύμ με τους ανεπιθύμητους Τούρκους (150), β) τις εκκλησίες των Ρωμιών που έχει κατασχέσει ο παπά-Ευθύμιος και γ) το θέμα ταφής των μελών της Τουρκικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στα νεκροταφεία των Ρωμιών.

    Όπως θα θυμάστε, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Βενιζέλος και ο Υπ. Εξωτερικών Μιχαλακόπουλος, μετά τις συσκέψεις που είχαν στην Άγκυρα με τον Πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού και τον Υπ. Εξωτερικών Τεβφίκ Ρουστού, είχαν συνάψει 3 διαφορετικές συνθήκες μεταξύ των δύο χωρών, στις 30 Οκτωβρίου του 1930. Στις διαπραγματεύσεις που έγιναν στην Άγκυρα, ο Ινονού και ο Βενιζέλος έθιξαν και το πρόβλημα των μειονοτήτων. Ο Βενιζέλος μετέφερε στην Τουρκική κυβέρνηση, αν και δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες, κάποια παράπονα των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης που σίγουρα είχαν να κάνουν και με το θέμα του παπά-Ευθύμ. Ειδικότερα για το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, αποτελούσε μεγάλο πρόβλημα η κατάσχεση των εκκλησιών στην Γαλατά, οι οποίες άνηκαν στους Ρωμιούς της Κωνσταντινούπολης. Απ’ ότι βλέπουμε, από την συνέντευξη που παραχώρησε σε δημοσιογράφο αργότερα ο Βενιζέλος αισθάνθηκε ακόμα ότι η Τουρκική κυβέρνηση θα παραχωρούσε τις αναφερόμενες εκκλησίες στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Στην ίδια συνέντευξη μάλιστα αναφέρει στον δημοσιογράφο ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Ατατούρκ δήλωσε ότι θα κρατήσει τον παπά-Ευθύμ μακριά από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Στα πλαίσια αυτής της συνάντησης, ο Ινονού εξέφρασε τα παράπονά του για τις ενέργειες και την στάση των ανεπιθύμητων Τούρκων στην Δυτική Θράκη. Ο Βενιζέλος ο οποίος είχε υπόψη του την απόγνωση στην οποία βρίσκονταν οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου απέναντι στον παπά – Ευθύμιο, ήθελε να βρει μια λύση σ’ αυτό το πρόβλημα. Τελικά, υπολογίζοντας ότι οι ανεπιθύμητοι Τούρκοι που βρίσκονταν στην Δυτική Θράκη θα μπορούσαν να βγάλουν εκτός τροχιάς την Ελληνοτουρκική προσέγγιση και την αρμονική πορεία των σχέσεων, είπε ότι θα μπορούσαν να απελαθούν οι αντικεμαλικοί. Ο Βενιζέλος στην ομιλία του ανέφερε και το εξής: Αυτοί που θα απελαθούν θα είναι ξένης υπηκοότητας κάτοικοι της Δυτικής Θράκης και είναι αδύνατον να απελάσουν σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα τους ανεπιθύμητους που έχουν πάρει την ελληνική υπηκοότητα. Σ’ αυτό το σημείο ας επιστρέψουμε στο θέμα μας. Αληθεύει ότι πράγματι έγινε μια συμφωνία που προέβλεπε την απέλαση του παπά-Ευθύμ και των ακολούθων του, σε ανταλλαγή για την απέλαση των ανεπιθύμητων Τούρκων απ’ τη Δυτική Θράκη; Θα μπορούσαν να αποτελούν ένδειξη οι ειδήσεις που δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες εκείνης της εποχής στην Τουρκία και έγραφαν ότι ο παπά-Ευθύμ και οι υποστηρικτές του θα σταλούν στην Ρουμανία; Ακόμα κι αν υπήρξε μια τέτοια συμφωνία, αυτό που γνωρίζουμε είναι πως ο παπά-Ευθύμ δεν απελάθηκε από την Τουρκία.

    Παρόλο που οι λεπτομέρειες της ανταλλαγής του παπά-Ευθύμ με τους ανεπιθύμητους Τούρκους παραμένουν ως μυστικό στις σελίδες της ιστορίας το οποίο περιμένει να αποκαλυφθεί. Υπάρχει όμως μια μικρή λεπτομέρεια που δεν μπορώ να μην την πω, η οποία με κάνει να υποθέτω το εξής: Αν παρατηρήσουμε τα πρακτικά της συνεδρίασης του Ελληνικού Κοινοβουλίου στις 20 Δεκεμβρίου 1930, θα δούμε ότι ο Βενιζέλος, όταν υπερασπίζεται ενώπιων των βουλευτών την απόφαση που έχει πάρει σχετικά με τους ανεπιθύμητους Τούρκους, επαναλαμβάνει επίμονα ότι δεν επρόκειτο να απελαθούν όσοι είχαν αποκτήσει Ελληνική ιθαγένεια. Συνεπώς, λέω πως, όταν ο Βενιζέλος ζήτησε από τον Ινονού την απέλαση του παπά-Ευθύμ και των υποστηρικτών του, κατά πάσα πιθανότητα και ο Ινονού δεν θα απάντησε το ίδιο λέγοντας ότι είναι αδύνατον να απελαθούν όσοι είναι Τούρκοι πολίτες; Και ο Βενιζέλος που πήρε αυτήν την απάντηση, δεν πρέπει να είχε ζητήσει από την Τουρκική κυβέρνηση τουλάχιστον να δώσει ένα τέλος στις ενοχλήσεις που προκαλεί ο παπά-Ευθύμ και οι υποστηρικτές του στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης και στην Ρωμαίικη μειονότητα; Δηλαδή, η μεταξύ τους συμφωνία θα πρέπει να έχει γίνει ως ακολούθως: οι ανεπιθύμητοι Τούρκοι που δεν είχαν Ελληνική ιθαγένεια θα απομακρύνονταν από την Δυτική Θράκη και ως αντάλλαγμα ο παπά-Ευθύμ και οι ακόλουθοι του θα απομακρύνονταν από το Ελληνικό Πατριαρχείο και τα υπόλοιπα Ρωμαίικα ιδρύματα τα οποία παραβίαζαν σε καθημερινή βάση. Άλλωστε, οι πιο διαχυτικές εξελίξεις, σημειώθηκαν μετά από αυτήν την συμφωνία…

    To γεγονός ότι από τις αρχές του 1931 ο παπα – Ευθύμ σταμάτησε τις παραβιάσεις προς τους Ρωμιούς της Κων/πολης και ότι τον υποχρέωσαν να αρκεστεί με τις εκκλησίες που μέχρι τότε είχε κατασχέσει είναι πολύ πιθανόν να οφείλεται στα πλαίσια αυτής της συμφωνίας. Βέβαια, η προσδοκία του Βενιζέλου ήταν να επιστραφούν οι εκκλησίες που κατάσχεσε ο παπά-Ευθύμ. Η Τουρκική όμως πλευρά αντιμετώπιζε ένα δίλημμα. Ήδη η Άγκυρα είχε μετανιώσει αρκετά διότι, λόγω της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμού είχαν σταλεί οι Καραμανλήδες των οποίων μητρική γλωσσά ήταν η τουρκική αλλά αυτοί ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Τι δηλαδή;.. Είναι το ίδιο πράγμα να συγκρίνουμε την απομάκρυνση του παπά-Ευθύμ και των οπαδών με την απομάκρυνση των 10-13 ανεπιθύμητων Τούρκων (150) από την Δυτική Θράκη; Αυτή η δυσφορία οδήγησε την Τουρκική πλευρά σε μια διαφορετική κατεύθυνση διότι, πίστευαν πως ο παπά-Ευθύμ άξιζε παραπάνω από δύο τρεις ανεπιθύμητους Τούρκους (150). Άλλωστε, παρά την συμφωνία των δύο κρατών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα προέκυπταν στο μέλλον, η μη απέλαση όλων των ανεπιθύμητων Τούρκων (150) από την Ελλάδα αλλά μόνο από την Δυτική Θράκη και η συνέχιση της παραμονής των Κιρκασίων και των υπόλοιπων αντικεμαλικών , δείχνει την πολύπλοκη κατάσταση και τα προβλήματα υπήρχαν όταν υπογράφτηκε η συμφωνία. Παρόλο που κάποιοι Έλληνες ιστορικοί άσκησαν κριτική για την παθητική στάση που έδειξε ο Βενιζέλος για την συμφωνία περί παπά-Ευθύμ και των ανεπιθύμητων Τούρκων της Δυτικής Θράκης, κατά πάσα πιθανότητα η πολυπλοκότητα της δομής των ισορροπιών μεταξύ της Τουρκίας και Ελλάδας έπαιξε ρόλο και σε αυτήν την εξέλιξη. Δηλαδή, οι δυο πλευρές από την μια ήθελαν να βρουν μια λύση, ενώ από την άλλη ανησυχούσαν, από την σκοπιά των εθνικών συμφερόντων τους, για τα καινούρια προβλήματα που θα μπορούσε να φέρει η λύση. Για αυτό το λόγο και οι δυο πλευρές, μετά από την συμφωνία που επιτεύχθηκε στην Άγκυρα, επικεντρώθηκαν στην εύρεση λύσης του προβλήματος και έκαναν επιλεκτικές κινήσεις έχοντας υπόψη τους τις διάφορες ισορροπίες.

    Όταν ο Βενιζέλος επέστρεψε από την Άγκυρα στην Αθήνα, διέταξε στον Γενικό Διοικητή της Θράκης Γεώργιο Κακουλίδη σχετικά με το θέμα το εξής : «Όσοι από τους ανεπιθύμητους Τούρκους δεν είναι Έλληνες πολίτες, να απομακρυνθούν από την Δυτική Θράκη!». Εν τω μεταξύ, η Τουρκία η οποία βρήκε άνιση την ανταλλαγή του παπά-Ευθύμ με δυο τρεις ανεπιθύμητους Τούρκους, έδωσε παράγγελμα στο Προξενείο της Κομοτηνής να παραδώσει στον Γενικό Διοικητή της Θράκης την καινούρια λίστα που ετοίμασε. Με την κίνηση αυτή που έγινε μόλις ένα μήνα μετά την επίσκεψη του Βενιζέλου στην Άγκυρα, ο Τούρκος Πρόξενος Κομοτηνής Αχμέτ Μουχτάρ Μπατούρ παρέδωσε στον Κακουλίδη την αναφερόμενη λίστα. Στην λίστα όμως που παραδόθηκε υπήρχε κάτι απρόσμενο για την Ελληνική πλευρά. Η λίστα δεν περιελάμβανε 10-15 άτομα όπως αναμενόταν. Ο Μουχτάρ Μπατούρ είχε παραδώσει μια λίστα με την οποία ζητούσε την απέλαση όχι μόνον των ανεπιθύμητων Τούρκων (150), αλλά και των άλλων πολιτικών προσφύγων, ακόμα και κάποιων Μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης οι οποίοι αντιτίθονταν στο καινούριο λαϊκό καθεστώς της Τουρκίας. Παρέδωσε δηλαδή στον Κακουλίδη μια λίστα η οποία περιελάμβανε συνολικά 450 άτομα. Απ’ ότι φαίνεται, η Τουρκική πλευρά πλέον θεωρούσε υποτιμημένη την αξία που δόθηκε στον παπά-Ευθύμ!… Ο Κακουλίδης, ο οποίος ανέφερε στην Αθήνα την συνάντηση που είχε με τον Τούρκο Πρόξενο, στην έκθεσή του γράφει πως ο αριθμός των ατόμων που περιλαμβάνονταν στην λίστα ήταν αρκετά μεγαλύτερος από το αναμενόμενο. Ανέφερε επίσης ότι ο Τούρκος πρόξενος δήλωσε πως η Τουρκία επιθυμούσε να πάρει ευρεία διάσταση το θέμα των ανθρώπων που θα απελαύνονταν και εφόσον απελαύνονταν αυτοί που αναφέρονταν στην λίστα θα επικρατούσε ειρήνη και γαλήνη στην Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης. Επίσης ότι η εφημερίδα Γιενί Αντίμ (σ.σ. Καινούριο Βήμα) η οποία έγραφε κατά της Ελλάδας, θα υποχωρούσε από αυτήν την στάση της. Βέβαια, ο Κακουλίδης πρόσθεσε και τα δικά του σχόλια στην έκθεση σχετικά με το θέμα: «Εξήγησα στον Πρόξενο ότι δεν τίθεται ζήτημα απέλασης όσων έχουν Ελληνική υπηκοότητα. Όμως, όσον αφορά τα επιχειρήματα σχετικά με τους υπόλοιπους, τα βρήκα και εγώ εύλογα». Ο Κακουλίδης έλεγε τα ανωτέρω όμως σιγά σιγά άλλαζε και η μορφή της υπόθεσης από την πλευρά της Ελλάδας. Η λίστα έκπληξη με τα 450 άτομα που παρέδωσε η Τουρκία προκάλεσε στην Αθήνα διαφορές απόψεων. Ο Βενιζέλος υποστήριζε κατά κάποιο τρόπο την συμφωνία που έκαναν στην Άγκυρα επειδή την θεωρούσε σημαντική. Από την άλλη, όσοι διαφωνούσαν με αυτήν την άποψη είχαν αρχίσει να υψώνουν τις φωνές τους και έλεγαν: «Η Τουρκία έρχεται και μας δίνει μια λίστα 450 ατόμων, ενώ εσείς, αφήστε την απέλαση, δεν μπορείτε να εξασφαλίσετε καν την απομάκρυνση από την Κωνσταντινούπολη του παπά-Ευθύμ και των οπαδών του που συνολικά είναι το πολύ 20-25 άτομα! Οδηγούν σε αδιέξοδο την κατάσταση, δεν το καταλαβαίνετε;…».

    Είχαμε πει ότι η λίστα 450 ατόμων που είχε στείλει η Τουρκία στην Ελληνική κυβέρνηση, μέσω του Πρόξενου Κομοτηνής Αχμέτ Μουχτάρ Μπατούρ, ως αντάλλαγμα για τον παπά-Ευθύμ και τους υποστηρικτές του, είχε οδηγήσει σε διχασμό απόψεων. Ενώ από την μία πλευρά ο Πρωθυπουργός Βενιζέλος, ο Υπ. Εξωτερικών Μιχαλακόπουλος και ο Γενικός Διοικητής Θράκης Κακουλίδης, υποστήριζαν την απέλαση των ανεπιθύμητων Τούρκων (150) και των πολιτικών μεταναστών που δεν είχαν Ελληνική ιθαγένεια, απ’ την άλλη, είχαν αρχίσει να υψώνουν τις φωνές τους όσοι αντιτίθονταν σε αυτήν την άποψη… Τελικά, το θέμα μεταφέρθηκε μέχρι και το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Κατά την διάρκεια των συζητήσεων στην βουλή για το Σύμφωνο Φιλίας, Ουδετερότητας, Συνδιαλλαγής και Διαιτησίας, ο βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος Ιωάννης Ράλλης αντιτάθηκε για την απέλαση αυτών των ατόμων και ανακοίνωσε ότι θεωρεί ως υποταγή την απέλαση των πολιτικών μεταναστών οι οποίοι βρίσκονταν στην Δυτική Θράκη και είχαν Τουρκική ιθαγένεια. Ο Γεν.Πρόεδρος του Λαϊκού Κόμματος Παναγής Τσαλδάρης, παίρνοντας μια παρόμοια θέση, δήλωσε ότι απειλούνται οι ζωές των πολιτικών μεταναστών, και ότι η Ελλάδα υποχρεούται να προστατέψει τους πολιτικούς μετανάστες στα πλαίσια των διεθνών συνθηκών. Καθώς συνεχίζονταν οι συζητήσεις στην Βουλή, ο Υπ. Εξωτερικών Μιχαλακόπουλος μίλησε εκ μέρους της Κυβέρνησης και δήλωσε ότι δεν υπήρχε περίπτωση να παραδοθούν στην Τουρκία αυτά τα άτομα. Στην συνέχεια ανέβηκε ο Βενιζέλος στο βήμα και υπερασπίστηκε την απόφαση που είχε πάρει. Ο Βενιζέλος ήταν αποφασισμένος. Θα εξομαλύνονταν πάλι οι σχέσεις με την Τουρκία. Ήδη μακρολόγησα και έχω να αφηγηθώ κι άλλα. Συνεπώς, δεν θα μεταφέρω την ομιλία που έκανε ο Βενιζέλος στην Βουλή. Ο Βενιζέλος δεν έθεσε σε εφαρμογή την λίστα 450 ατόμων μετά τις πιέσεις της αντιπολίτευσης και της κοινής γνώμης. Σαν αποτέλεσμα, στα πλαίσια της συμφωνίας που έγινε στην Άγκυρα, απομακρύνθηκαν από την Δυτική Θράκη μόνον οι ανεπιθύμητοι Τούρκοι που είχαν ξένη υπηκοότητα, οι οποίοι συνολικά ήταν δεκατρία άτομα, δύο εκ των οποίων είχαν ήδη αποχωρήσει από την περιοχή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο υλοποιήθηκε μερικώς η απαίτηση της Τουρκίας. Ξέρετε ποιο είναι το περίεργο της υπόθεσης; Παρόλο που ο Βενιζέλος έθεσε σε εφαρμογή την συμφωνία που έγινε στην Άγκυρα, ούτε στην Ελλάδα, αλλά ούτε στην Τουρκία, δεν επιτεύχθηκε ριζική επίλυση του προβλήματος λόγω της λίστας των 450 ατόμων της Τουρκίας. Μπορεί μόνον να μίκρυνε η διάσταση του προβλήματος. Ο παπά-Ευθύμιος και οι οπαδοί του δεν απομακρύνθηκαν από την Κωνσταντινούπολη απλά περιορίστηκε η δράση τους. Τον ανάγκασαν να αρκεστεί με τις εκκλησίες που είχε κατασχέσει και μ’ αυτόν τον τρόπο το Ρωμαίικο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και οι Ρωμιοί ένιωσαν ανακούφιση για ένα διάστημα. Όμως αληθεύει τούτο; Δηλαδή, πράγματι ανακουφίστηκαν οι Ρωμιοί; Παρόλο που πέρασαν 70 χρόνια από τότε και παρά το ότι μια από τις εκκλησίες αυτές παραχωρήθηκε πίσω αργότερα με παρέμβαση κράτους, αν αξιολογήσουμε την τωρινή κατάσταση, είναι δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι ανακουφίστηκαν οι Ρωμιοί. Διότι, ακόμα και η είδηση σχετικά με τις περίπλοκες σχέσεις της οικογένειας του παπά-Ευθύμ, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χουριέτ στις 30.1.2008, είναι αρκετή για να μας δείξει τι τράβηξαν οι Ρωμιοί από τον παπά-Ευθύμ και την οικογένειά του. Έγγραφε τα εξής στην εφημερίδα Χουριέτ: «Το Ανεξάρτητο Τουρκικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο, του οποίου το όνομα ήρθε στην επικαιρότητα με την επιχείρηση Εργκένεκον, που λέγεται ότι ήταν το ‘κέντρο εγκεφάλων’ της οργάνωσης, έχει αρκετές ενδιαφέρουσες ιδιαιτερότητες. Όλα τα μέλη του Πατριαρχείου, το οποίο υποστήριζε το Τουρκικό κράτος εναντίον του Ρωμαίικου Πατριαρχείου του Φαναρίου, προέρχονταν από την ίδια οικογένεια. Παρόλο που το Πατριαρχείο έχει μια μικρή, σχεδόν ‘ανύπαρκτη’, κοινότητα από την άλλη κατέχει μια σημαντική περιουσία…» – «… αυτό το Πατριαρχείο το βρήκαμε μπροστά μας με την υπόθεση Εργκένεκον και με τους ισχυρισμούς ότι αποτελούσε την βάση της παράνομης οργάνωσης. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έδωσε η αστυνομία, οι συναντήσεις της οργάνωσης Εργκένεκον πραγματοποιούνταν σε αυτό το Πατριαρχείο, τα σχέδια συνομωσίας που θα είχαν αντίκτυπο σε όλον τον κόσμο γίνονταν εδώ, καθώς και τα απόρρητα έγγραφα κρύβονταν εδώ…». Αν οι ισχυρισμοί είναι αληθείς ή ψευδείς, θα το αποφασίσει το δικαστήριο. Όμως ακόμα κι αυτό το μικρό κομμάτι της είδησής μας δείχνει κάτι: Οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης δεν ένιωσαν μια τέτοια ανακούφιση από την οικογένεια του παπά-Ευθύμ, ούτε με την ανταλλαγή με τους ανεπιθύμητους Τούρκους που έκανε ο Βενιζέλος, ούτε με κάποια άλλη συμφωνία. Σκεφτείτε ότι ακόμα και οι κηδείες της οικογένειας του παπά-Ευθύμ αποτελούν πρόβλημα διότι κηδεύονται σε Ρωμαίικα κοιμητήρια. Σαν να λένε: «Δεν σας αφήσαμε ήσυχους σ’ αυτόν τον κόσμο, ούτε πρόκειται να σας αφήσουμε ήσυχους και στα νεκροταφεία!..».

  2. […] ονόματα που τους δόθηκαν ως τζαμιά (βλ. και εδώ). Εκδόσεις Καστανιώτη, […]

  3. […] το μνημείο αυτό, βλ. εδώ και […]

  4. Καλησπέρα,υπέροχη δουλειά,πραγματικά!Θα ήθελα τη βοηθεία σας, για το πώς θα επισκεφτώ,με συγκοινωνία(μετρο-τραμ),το Αγίασμα στο Μπαλουκλί και την Βλαχέρνα.
    Ευχαριστώ πολύ,
    Άγγελος

  5. Καλησπερα , οντως πολυ καλη δουλεια.τα συγχαριτηρια μου.. απλα ηθελα να επισημανω οτι ο Αγιος Ιωαννης στο Γενι Μαχαλλε εχει ανακαινηστει , και θα σαςπαρακαλουσ να γινουν οι καταλληλεσ διορθωσεις..Ευχαριστω..

  6. Αγαπητή κυρία Κωνσταντίνου, σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Να ξέρετε ότι αν και κάνω προσπάθεια να ενημερώνω τις αναρτήσεις με τα νέα στοιχεία, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο ή δυνατό. Ετσι, κάθε ανάρτηση πρέπει να την διαβάζει κανείς έχοντας υπόψη του την ημερομηνία που γράφηκε. Επιπλέον, στην περίπτωση του λινκ για τον Αγιο Ιωάννη του Γενί Μαχαλέ, δε μπορούμε εμείς να ενημερώσουμε τα στοιχεία, διότι η σελίδα στην οποία παραπέμπουμε είναι αυτή του Οικ. Πατριαρχείου, επομένως μόνοι αρμόδιοι να ενημερώσουν τα στοιχεία είναι οι υπέυθυνοι διαχειριστές της. Καλώς όμως μας αναφέρετε εδώ την πληροφορία, ώστε να το πληροφορηθούν οι αναγνώστες μας.

  7. […] Για τη Μονη Στουδίου, βλ. εδώ… […]

  8. Τι υπεροχη σελιδα! εψαχνα πολυ καιρο τους ναους κ τις μονες που εγιναν τζαμια. το ονειρο μου ειναι να παω να τα δω ολα,ενα ενα αλλα δυστυχως δεν υπαρχει καποιο πρακτορειο που διοργανωνει τετοια εκδρομη. και μονη μου δεν μπορω να το κανω 😦

  9. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα στην Μέση Ανατολή :
    Συνεργασίες & Συγκρούσεις
    http://iakovosal.blogspot.gr/2015/01/blog-post_13.html

  10. Πολύ κατατοπιστικά όλα! Συγχαρητήρια! Διερωτώμναι εάν υπάρχει ένας έντυπος χάρτης με σημειωμένες επάνω όλες τις εκκλησίες και προσκυνήματα της Πόλης ώστε μ’αυτόν στο χέρι να περιδιαβαίνω την Πόλη και να τα βλέπω ΟΛΑ. Ξερει κ΄’απ[οιος κάτι?

  11. teloio.

Αφήστε απάντηση στον/στην Άγγελος Ακύρωση απάντησης